O ojcach i synach – Zabawa w wojnę

Talal Derki to Syryjczyk na stałe mieszkający w Berlinie. Jest twórcą filmów dokumentalnych dotyczących konfliktu zbrojnego w jego rodzinnym kraju. Jego film, Powrót do Homs, opowiada o dwóch mężczyznach oraz ich radykalnej przemianie podczas walk przeciwko reżimowi Baszszara al-Asada. Obraz ten zdobył główną nagrodę jury na festiwalu Sundance w 2014 roku. Jego następne dzieło, które ma formę dokumentalną, również porusza temat wojny domowej w Syrii. Talal i tym razem stał się laureatem nagrody głównej jury festiwalu Sundance 2018 roku. Reżyser jest emocjonalnie związany ze swoją ojczyzną, co bezpośrednio przekłada się na jego twórczość, która opisuje przemiany społeczne i kulturowe w ogarniętym wojną kraju. Do tego, aby nakręcić ten film, mieszkał przez dwa lata z bojownikiem i fundamentalistą islamskim w Syrii.

Dokument jest wzruszającą opowieścią o mechanizmach radykalizacji religijnej, która przypomina koło bez wyjścia, nakręcane spiralą przemocy i nienawiści. W kraju, który całkowicie został zrujnowany przez wojnę, gdzie panuje wszechobecna bieda i głód, powodem opowiedzenia się po którejkolwiek z walczących stron, może być otrzymywanie skromnych racji żywnościowych, oraz obietnic bez pokrycia. W filmie przedstawiono sposoby rekrutacji nowych bojowników najczęściej niespełna dziesięcioletnich dzieci, które są szkolone na przyszłych bojowników przeznaczonych do samobójczych misji. Z obrazu wynika, że w Syrii nie ma obowiązku powszechnej edukacji, a jeżeli nawet takowy istnieje, to nie jest on przestrzegany, co wybitnie sprzyja zdobywaniu nowych “żołnierzy” przez bojówki Al-kaidy. W trakcie oglądania odnosi się nieodparte wrażenie, że właśnie ten brak edukacji ma bardzo duży wpływ na podatność jednostki do psychomanipulacji przez ekstremistów religijnych.

W obrazie widzimy brak szans na normalne dzieciństwo, a tym samym na normalny rozwój. Zamiast tego pociechy od początku swego istnienia konfrontują się z obłędem wojny, czerpiąc całymi garściami z przykładów bestialskiej przemocy którą epatują osoby płci męskiej. Przykład ten dodatkowo niesie silne wręcz zdwojone przesłanie, ponieważ najczęściej są to członkowie rodzin, uważani za autorytet moralny i religijny. Brak empatii w stosunku do zwierząt, oraz akty sadyzmu w stosunku do nich, są wspierane przez osoby starsze. A wszystko to za przyzwoleniem religii , która swoimi mackami dotyka każdej sfery życia, podporządkowując ją swoim bezlitosnym morderczym regułom.

Oglądając ten dokument dochodzimy do wniosku że niektórzy biedni ludzie, celowo utrzymywani są w mrokach średniowiecza, aby mogli być instrumentalnie wykorzystywani przez przywódców religijnych do celów militarnych. Wiara towarzyszy na każdym etapie życia, poprze higienę, dietę a także reguluje stosunki międzyludzkie na każdym kroku. Przestrzeganie tych reguł, wyłącza samodzielne myślenie, religia ma odpowiedź na każde zagadnienie nawet naukowe. A za każdy najokrutniejszy akt przemocy przeciw niewiernym, czeka nagroda po śmierci. Ekstremistyczny Islam to doktryna moralnego niepokoju, stosująca psychiczny szantaż w najczystszej formie. Według przedstawicieli tej religii  jest ona jedyną prawdziwą wiarą. Kto ma inne przekonania jest niewierny. Więc, albo wierzysz w proroka, albo nie, lecz wtedy jesteś przeciwko nam. Przedstawicieli innych doktryn pochłonie ogień piekielny i nie są godni życia. Zabić niewiernego to niezwykła chwała, i pewna gwarancja doświadczenie raju po śmierci. Z ekranu wieje beznadzieja, spowodowana brakiem innych alternatyw niż religijna utopia. Poraża poziom edukacji, a właściwie jej brak, za którym stoją nieodpowiedzialne wybory, a tak właściwie jeden, czyli uczestnictwo w świętej wojnie. Wstrząsający film dla ludzi o mocnych nerwach, ukazujący kulisy jednego z najgorszych konfliktów w swoim rodzaju, wojny religijnej, jaka już dawno powinna należeć do zapomnianych archaizmów, na pewno nie mających miejsca w XXI wieku.

Marcin Makara